PHẢI ĂN CÁ MỚI CÓ OMEGA 3?

Không ai phủ nhận việc ăn cá hoặc sử  dụng dầu cá sẽ mang đến cho sức khỏe
một “quà tặng” vô giá. 

Tuy nhiên,  vẫn còn một số điều cần phải nói với
“lý thuyết” cho rằng “cá là số 1”. Nếu chúng ta tin tưởng tuyệt đối vào những điều chúng ta được nghe thì dầu cá quả thật là “viên đạn thần kỳ” có thể bắn tan vô số bệnh tật. 

Gần đây, có rất nhiều nghiên cứu cho thấy rằng dầu cá có một số tác động
tích cực lên thị giác, sức khỏe tin mạch, sự phát triển ngôn ngữ ở trẻ em. Dầu cá cũng được cho là giảm tần suất rủi ro bị dính trầm cảm. 

Đúng. Nhưng nếu không ăn cá thì sao? 

Xin được dẫn chứng một thí dụ dễ thấy  nhất. Đó là khẩu phần của những người ăn chay. Không một ai ăn chay lại  đi ăn... cá. 

Nếu cho rằng cá là nguồn duy nhất cung cấp omega-3 thì những người ăn chay phải bị dính các chứng trầm cảm, trí thông minh bị hạn chế, mắc phải các bệnh về tim mạch... Thế nhưng, sự thật hoàn toàn ngược lại. 

Những người ăn chay không những có một bộ não bình thường  mà họ còn được xếp vào nhóm người có  tỉ lệ mắc bệnh tim mạch thấp  nhất thế giới.
Để  hiểu rõ vấn đề này thì cũng cần phải hiểu về “hành tung” của dầucá.  Những giá trị tuyệt hảo mà dầu cá mang lại cho sức khỏe là do cá rất  giàu các acid béo  omega-3 (omega-3 fatty acids) nhất la  eicosapentaenoid acid (EPA) va  docosahexaenoic acid (DHA). Ca  EPA va DHA đêu la  nhưn g chât beó thiêt yêu ma  cơ thê  cân . Thât la  may măn  cho nhưn g ngươi ăn chay (va  cho tât ca  chun g ta), ca không chỉ là nguôn duy nhât cung câp cac omega-3.
Một loại omega-3 khác có tên là  alpha-linolenic acid (ALA). ALA được tìm thấy trong rau cải, các loại  đậu, hạt, đậu nành, quả óc chó (walnut)...
Một trong những nguồn cung  cấp nhiều ALA nhất là dầu hạt lanh (flaxseed oil), vốn cung cấp các  omega-3 nhiều gấp đôi so với cá. ALA được xem là “mẹ đẻ” của tất cả các  omega-3 khác. Khi ALA vào cơ thể con người, chúng sẽ được chuyển hóa  thành EPA và DHA vốn là 2 loại omega-3 quan trọng có ở cá. Vậy thì ALA  có “tuyệt chiêu” nào hay hơn so với EPA và DHA?
Không phải tất cả  ALA sau khi được tiêu hóa đều chuyển thành EPA và DHA.

 Vậy thì lượng ALA  không được chuyển hóa thành EPA và DHA sẽ có công dụng gì? Theo các nhà  nghiên cứu, ngoài việc được chuyển hóa thành EPA và DHA thì ALA còn  được chuyển hóa theo nhiều con đường sinh hóa khác nhau.

 Một trong những  con đường sinh hóa này là sự tạo thành các loại acid béo như acid béo  bão hòa (saturated fatty acids) và acid béo đơn chưa bão hòa  (monounsaturated fatty acids) trong hệ thống thần kinh.
Những nghiên cứu  trên động vật cho thấy ALA đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong  việc duy trì sức khỏe cho da và lông, nhiều nghiên cứu khác cũng đã thực  hiện để chứng minh rằng ALA cũng có tác động tương tự trên người.
Khẩu phần giàu ALA thường được gọi một cách “hàn lâm” là bữa ăn Địa Trung Hai (Mediterranean diet). Loai khẩu phần này có nhiều trái cây, rau cải và dầu ô-liu. Không những giàu ALA, bữa ăn Địa Trung Hải còn cung câp cho cơ thê  nhiêu hoá chât thưc vât (phytochemicals) và các chất kháng oxy hóa (antioxidants), chất xơ... có tác dụng ngăn ngừa các chứng bệnh về tim mạch.

Ăn cá được thì dĩ nhiên rất tốt. Tuy nhiên, cá không  phải lúc nào cũng“dễ nuốt” như ta tưởng. Việc ăn cá cũng xảy ra nhiều  vấn đề như săn bắt cá vô tội vạ, hàm lượng cao thủy ngân và các độc tố  có trong cá (và dầu cá), sự đội giá cá cao ngất ngưởng sẽ là một rào cản  trong việctiêu thụ cá. 

Cũng có một số người không chịu nổi mùi cá,  nhất là trẻ em. Vì vậy, cũng đừng quá lo lắng vì thiếu omega 3 do không  ăn cá.
Chúng ta có thể bổ sung omega-3 từ những nguồn thực phẩm khác.  Đừng bỏ  phí “của giời”, sao không thử ăn những loại rau, quả, các loại  hạt giàu  ALA như: trái bơ, trái oliu, dâu olive, hat bí, dâu hat lanh...

DS. NGUYỄN BÁ HUY CƯỜNG (Khoa Dược - ĐH Murdoch - Úc)
Nguồn: suckhoedoisong.vn